چرا تقوا ملاک فضیلت است؟

     باید اساس و ریشه برتری را در اموری جست که با نفس و روح انسانی اتحاد و آمیختگی داشته باشد، و به عبارت دیگر از واقعیت و حقیقت انسان که روح اوست، سرچشمه بگیرد و هرگز مال و ثروت، نژاد و رنگ، مقام و منصب مادی، داشتن فرزند و انتساب به اقوام و شخصیت ها که از حقیقت و شخصیت انسان، دور و جدا هستند، نمی توانند در شخصیت و برتری انسان، اثر بگذارند.

     آری، صفات فاضله و ملکات عالی انسانی و سجایای اخلاقی، مانند صداقت، عاطفه، کرم و نوع دوستی و یا دانش و معرفت که با حقیقت انسان و روح او، اتحاد و آمیزش یافته، می توانند محور برتری و ملاک فضیلت باشند؛ زیرا بر اثر یگانگی و اتحادی که با انسان دارند، در انسانیت و شخصیت معنوی او اثر بارزی می گذارند؛ ولی تمام این صفات بارز انسانی به تنهایی و بدون صفت تقوا و پرهیزگاری، که حقیقت آن، مراعات حقوق خدا و مردم است، نمی توانند در شخصیت انسان آثار نیکویی بگذارند؛ زیرا هر یک از صفات عالی انسانی، در صورتی مایه افتخار است که در پرتو آن، حقوق خدا و مردم پایمال نگردد، و در غیر این صورت، نه تنها مایه افتخار نیست، بلکه تجاوز و رذیله محسوب خواهد شد.

نظام اخلاقی اسلام (تفسیر سوره حجرات)

حضرت آیه الله جعفر سبحانی