تقوا عامل مهم تزکیه

در مکتب اسلام تقوا از موقعیت ممتازی برخوردار است و متقین از مومنین ممتاز شمرده می شوند. کلمه تقوا و مشتقاتش در قرآن و نهج البلاغه و مکتب حدیث- مخصوصاً در کتاب شریف نهج البلاغه – بسیار تکرار شده است. قرآن مجید ملاک ارزش انسانها را تقوا می داند و می فرماید: گرامی ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست¹.

تقوا به عنوان بهترین توشه آخرت و بزرگترین وسیله سعادت معرفی شده است.

و می فرماید: برای کسانی که نیکو کار و با تقوا باشند پاداشی بس بزرگ خواهد بود².

و می فرماید: به سوی مغفرت پروردگارتان بشتابید و به سوی بهشتی که عرضش به مقدار آسمانها و زمین است و برای متقین آماده شده است بشتابید³.

و می فرماید: همانا که متقین در بهشت و در نعمت زندگی می کنند و از نعمتهایی که پروردگارشان عطا کرده دلشادند⁴.

همچنین در کتاب نهج البلاغه و کتب حدیث، تقوا به عنوان رئیس اخلاق و بزرگترین وسیله سعادت معرفی شده است. از باب نمونه:

1.      حضرت علی علیه السلام فرمود: تقوا در راس همه اخلاق قرار دارد⁵.

2.      رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: یک صفت است که هر کس ملازم آن شد دنیا و آخرت در اختیار او خواهد بود و به بهشت نیز نائل خواهد شد. گفته شد: یا رسول الله آن صفت چیست؟ فرمود: تقوا. هرکس که می خواهد عزیز ترین مردم باشد تقوا را پیشه خود سازد. سپس این آیه را خواند: هر کس که تقوا را پیشه خود سازد خدا برایش گشایش قرار خواهد داد و روزی آن را از جای بی گمان خواهد فرستاد⁶.

3.      امیر المومنین علیه السلام می فرماید: تقوا را از دست ندهید چون جامع همه خیرات و خوبی هاست، خیری جز تقوا وجود ندارد، خیراتی که بواسطه تقوا حاصل می شود در غیر آن یافت نمی شود، چه خیر دنیا و چه خیر آخرت⁷.

4.      حضرت سجاد علیه السلام فرمود: شرافت و ارزش هر عملی بواسطه تقوا است، فقط متقین به سعادت و رستگاری نائل می گردند. خدای متعال می فرماید : بدرستیکه سعادت و رستگاری از آن متقین می باشد⁸.

5.      حضرت علی علیه السلام فرمود: ای بندگان خدا! آگاه باشد که متقین از نعمتهای دنیا و آخرت بر خوردار خواهند شد. در بهره گیری از نعمت های دنیا با اهل دنیا مشارکت دارند لیکن اهل دنیا در آخرت با اینان شریک نیستند. با بهترین وجه در دنیا سکونت دارند و با بهترین وجه از مأکولات  استفاده می کنند. متقین در دنیا از همان نعمت هایی که مترفین و مستکبرین استفاده می کنند استفاده                 می نمایند. لیکن بازاد و توشه و سود فراوان، از این جهان به سرای آخرت انتقال خواهند یافت.از لذت زهد در دنیا برخوردار می شوند و می دانند فردای قیامت در جوار رحمت خدا زندگی خواهند کرد، و هر چه را از خدا بخواهند به اجابت می رسد و بهره آنان از لذت ها ناقص نخواهد بود⁹.

در بعضی احادیث، تقوا به عنوان عامل مهم تزکیه و تذهیب نفس و یک داروی شفا بخش بیماریهای نفس معرفی شده است.

6.      امیرالمومنین علیه السلام فرمود: همانا که تقوا داروی شفا بخش بیماری قلبهای شما و روشنگر کوری دلها و شفابخش  بیماری بدنها و اصلاح کننده فساد  سینه ها و پاک کننده آلودگی های نفس و جلا دهنده پرده های دیدگان و آرامش بخش اضطرابهای دورنی و روشن کننده تاریکیهای شما می باشد.

1. سوره حجرات ، آیه 13.

2. سوره آل عمران ، آیه 172.

3. سوره آل عمران ، آیه 133.

4. سوره طور ، آیه 18.

5. نهج البلاغه ، کلمات قصار  41.

6. بحارالانوار ،  ج 70  ، ص 285.

7. بحارالانوار ،  ج 70  ، ص 285.

8. بحارالانوار ،  ج 77  ، ص 386.

9. نهج البلاغه ، کتاب 27.

10. نهج البلاغه ، خطبه 198.